حمل هوایی کالاهای خطرناک
حمل و نقل کالاهای خطرناک
(dangerous goods)
امروزه حمل و نقل در سطح بین‌المللی به یک علم تخصصی تبدیل گردیده و جابه‌جا کردن محموله‌‌های گوناگون، دیگر یک امر ساده تلقی نمی‌شود. در این میان حمل کالاهای خطرناک (Dangerous Goods) از اهمیت بیشتری برخوردار میباشد. چرا که ارسال بار‌های خطرناک در باربری هوایی، در صورت عدم رعایت استاندارد‌های بین‌المللی، می‌توانند بشدت حادثه‌ساز باشند. این اهمیت بحدی است که سازمان‌های بین‌المللی حمل و نقل نظیر یاتا (IATA) و ایکائو (ICAO) مقررات ویژه‌ای را در این خصوص وضع نموده‌اند.
"شرکت آریان آسمان ماردین" نیز با اطلاع کامل از این قوانین و مقررات و با به کارگیری کارکنان آموزش‌دیده، به‌صورت تخصصی اقدام به جابه‌جایی این‌گونه محمولات به‌صورت حمل هوایی و حمل دریایی نموده و موجبات آرامش خاطر برای مشتریان و شرکتهای هواپیمایی را فراهم آورده است.
کالاهای خطرناک به چه بار‌هایی اطلاق می‌شود؟
کالای خطرناک به بار‌هایی گفته می‌شود که حتما باید برای حمل آن‌ها شرایط خاصی از نظر بسته‌بندی و مقدار مجاز بر اساس مقررات کتاب کالای خطرناک که توسط سازمان بین‌المللی یاتا تدوین گردیده پذیرش و ارسال گردند.این کالا‌ها در ۹ گروه طبقه‌بندی شده‌اند کدام مقررات خاصی دارند که در اینجا فقط نام برده می‌شوند: ۱-مواد منفجره ۲-گاز‌های قابل اشتعال ۳- مایعات قابل اشتعال ۴- اجسام قابل اشتعال ۵- مواد اکسیدکننده ۶-مواد مسری ۷-اسید‌ها ۸- مواد رادیواکتیو ۹- مواد متفرقه دیگر مانند مغناطیس- باطری- محصولات پلیمری- یخ خشک
- آدرس: فرودگاه امام خمینی (ره) - ترمینال بار- جنب حوزه‌ی 2 انبارهای عمومی - پلاک 44
شما می‌توانید درصورت نیاز به اطلاعات بیشتر به‌صورت مستقیم با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید:
دفتر فرودگاه
(جهت بازرگانی، فریت و صادرات بار):
کالاهای خطرناک قابل پذیرش برای حمل با هواپیما
خطرناک بودن یک کالا بدین معنا نیست که آن کالا نمی‌تواند با هواپیما حمل شود. تعداد زیادی از کالاهای خطرناک را در صورت رعایت مقررات پیش بینی شده در مورد آن‌ها، می‌توان به‌صورت بار کارگو (CARGO) با هواپیما حمل کرد. بسته‌‌های این‌گونه مواد یا کالا‌ها در جامه‌دان خدمه پرواز یا مسافران و یا به‌صورت همراه قابل قبول نمی‌باشند. بلکه می‌بایست با بسته‌بندی مخصوص آن کالا که در کتاب بین‌المللی قوانین کالای خطرناک (DGR) ذکر شده، حمل شود. این قوانین و شرایط اظهار و بسته‌بندی آن‌ها را می‌توانید در قسمت راهنمای حمل هوایی کالای خطرناک مطالعه کنید.
تعریف کالای خطرناک در صنعت حمل و نقل
کالاهای خطرناک کالا و موادی هستند که هنگام حمل هوایی می‌توانند خطرات عمده‌ای را برای سلامتی افراد، اموال و ایمنی پرواز به‌وجود آورند و بر طبق مقررات طبقه‌بندی شده‌اند. کالاهای خطرناک را می‌توان به شکلی کاملا ایمن با هواپیما حمل نموده به شرطی که اصول معینی در این ارتباط رعایت شوند. این اصول عبارتند از:
طبقه‌بندی کالای خطرناک:
کالاهای خطرناک بر اساس معیار‌های تدوین شده توسط کمیته کارشناسان سازمان ملل متحد طبقه‌بندی شده‌اند. این طبقه‌بندی قابلیت پذیرش و همچنین شرایط حمل کالا‌ها و مواد را تعیین می‌نماید. تعیین کالای خطرناک بودن یک کالا یا ماده و تعیین شماره‌ی کلاس یا بخش صحیح کالاهای خطرناک ازمسئولیت‌های فرستنده‌ی بار میباشد.
ممنوعیت حمل کالای خطرناک:
بعضی از کالاهای خطرناک به قدری خطرناک هستند که حمل آن‌ها با هواپیما میسر نمی‌باشد. برخی را فقط می‌توان با هواپیمای باری و بعضی دیگر را می‌توان هم با هواپیمای باری و هم با هواپیمای مسافری حمل نمود. در هر صورت مقررات حمل کالاهای خطرناک یاتا محدودیت‌هایی را برای کالاهای خطرناکی که حمل آن‌ها با هواپیما مجاز شناخته شده است وضع می‌نماید. علاوه‌ی بر این، هم دولت‌ها و هم شرکتهای هواپیمایی ممکن است محدودیت‌های بیشتری وضع نمایند که اصطلاحا VARIATIONS خوانده می‌شوند.
بسته‌بندی اصولی کالای خطرناک:
بسته‌بندی صحیح از اهمیت زیادی در حمل هوایی کالاهای خطرناک برخوردار است. مقررات حمل و نقل کالاهای خطرناک یاتا دستورالعمل‌های بسته‌بندی لازم برای تمامی کالاهای خطرناک قابل پذیرش و حمل با هواپیما را با دامنه‌ی وسیعی از انتخاب‌ها برای ظروف درونی و بیرونی و بسته‌بندی‌های انفرادی (Single Packaging) ارائه نموده است. به هرحال، حمل و نقل هوایی خصوصیات منحصر به فردی دارد (لرزش، تغییرات فشار و دما) که در حمل زمینی مشهود نبوده و می‌توانند روی بسته‌بندی کالا هنگام حمل هوایی اثر بگذارند، به‌همین دلیل هنگام حمل این‌گونه کالا‌ها با هواپیما احتیاط‌های بیشتری می‌شود تا خطری که متوجه هواپیما و خدمه و سرنشینان آن است برطرف شده و یا به حداقل کاهش یابد.
مبانی قانون:
کتاب Technical Instructions for the Safe Transportation of dangerous Goods ایکائو شرایط لازم برای حمل ایمن کالاهای خطرناک با هواپیما به گونه‌ای که هواپیما و سرنشینان آن در معرض خطر اضافی قرار نگیرند را فراهم می نماید. به هرحال، شرکتهای هواپیمایی کتاب IATA Dangerous Goods Regulations را به عنوان ریفرنس روزمره خود مورد استفاده قرار می‌دهند. این کتاب با Technical Instruction ایکائو انطباق کامل داشته و حتی مقررات آن را در برخی موارد با در نظر گرفتن قوانین صنعت و نیاز‌های عملیاتی سختگیرانه‌تر نیز میباشد.
مسئولیت فرستنده:
دانستن مسئولیت‌های فرستنده کالا از اهمیت زیادی برخوردار است. فرستنده مشخصا باید: • اقدامات لازم برای آموزش دیدن کارکنان خود به گونه‌ای که آنان را قادر سازد وظایف خود را در ارتباط با کالاهای خطرناک به درستی انجام دهند صورت دهد. • کالاهای خطرناک ممنوعه را به درستی شناسایی نماید. • اطمینان حاصل نماید که بسته‌بندی کالاهای خطرناک دارای تمامی شرایط لازم برای حمل هوایی باشند. فرستنده، فورواردر بار و کارمند بار هواپیمایی همچنین بایستی شرایطی را فراهم کنند که اسناد و بسته‌بندی تمام محمولات از نقطه نظر وجود خطرات پنهان و سایر مسئولیت‌های تصریح شده چک شوند.
مسئولیت‌های شرکت هواپیمایی:
هنگام پذیرش بار برای حمل با هواپیما این مسئولیت کارکنان پذیرش بار شرکت هواپیمایی است که تا حد امکان اطمینان حاصل نمایند که محموله‌ای حاوی کالاهای خطرناک نیست؛ مگر اینکه فرستنده آن‌را براساس مقررات حمل کالاهای خطرناک آماده و ارائه نموده باشد. برای پذیرش کالاهای خطرناک اظهار شده حتما باید از یک چک لیست استفاده شود.
کالاهای خطرناک قابل پذیرش برای حمل با هواپیما
تعداد زیادی از کالاهای خطرناک را در صورت مقررات پیش‌بینی شده در مورد آن‌ها می‌توان به‌صورت بار CARGO با هواپیما حمل کرد. بسته‌‌های این‌گونه مواد یا کالا‌ها در جامه‌دان خدمه پرواز یا مسافران و یا به‌صورت همراه قابل قبول نمی‌باشند.
کالاهای خطرناک ممنوعه
این گروه شامل کلیه‌ی کالا‌هایی می‌شود که حمل هوایی آن‌ها ممنوع میباشد مانند اغلب مواد منفجره (مهمات). دربخش‌های بعدی، لیستی از کلیه‌ی کالا‌هایی که تحت هیچ شرایطی نباید با هواپیما حمل شوند ارائه شده است. همواره مراقبت‌های ویژه‌ای به عمل می آید تا چنین کالا‌هایی برای حمل با هواپیما پذیرفته نشوند.
کالاهای خطرناک پنهان چیست؟
تمام کالاهای خطرناک به‌سادگی قابل تشخیص و شناسائی نیستند. بنابراین باید همواره مراقب و هوشیار بود. دقت‌های زیادی باید به عمل آید تا هیچ کالای خطرناکی بجز آنچه مجاز شناخته شده به‌وسیله هواپیما حمل نشود. در مورد موارد مشکوک به دارا بودن مواد یا کالاهای خطرناک حتما با پرسنل این شرکت مشورت نمایید.
مثال‌های فراوانی از اقلامی که ممکن است حاوی یا نشان دهنده‌ی حضور کالاهای خطرناک باشند وجود دارد. مانند: قوطی‌های اسپری، لوازم یدکی و قطعات هواپیما، قطعات خودرو، وسایل گردشگری و سیاحتی، مواد شیمیایی، مایعات سرمازا، تجهیزات معدن، باتری‌های خشک، تجهیزات غواصی، وسایل برقی، تجهیزات رسانه‌ای و فیلمبرداری، غذای منجمد، لوازم آتش‌بازی، پاک‌کننده‌‌های خانگی، وسایل آزمایشگاهی، مایع فندک، لوازم طبی، انواع دارو، انواع رنگ، وسایل عکاسی و...
کالاهای خطرناک مستثنی‌شده
موارد خاصی از کالاهای خطرناک در صورتی که به یکی از اشکال زیر باشند و به‌شرط رعایت محدودیت‌های در نظر گرفته شده برای آن‌ها، از رعایت مقررات ویژه کالای خطرناک مستثنی‌شده‌اند:
• هنگامی که توسط خدمه‌ی پرواز یا مسافران حمل می‌شوند.
• هنگامی که با پست هوایی حمل می‌شوند.
• هنگامی که به عنوان اموال شرکت هواپیمایی حمل می‌شوند.
• کالاهای خطرناک در مقادیر مستثنی‌شده.
در صورت نیاز به مشاوره با پرسنل متخصص ما تماس حاصل نمایید.
کالاهای خطرناکی که به‌وسیله خدمه یا مسافران حمل می‌شوند
لیستی از انواع کالاهای خطرناکی که ممکن است خدمه یا مسافران در جامه‌دان، ساک دستی و یا همراه خود حمل کنند به همراه شرایط حمل هر یک ذکر شده است. انواع کالاهای خطرناک قابل حمل به‌وسیله مسافران یا خدمه جدول 2.3.A
کالاهای خطرناک در پست هوایی
حمل کالاهای خطرناک بجز موارد زیر با پست هوایی ممنوع است. موارد زیر به شرط رعایت مقررات شرکت پست و قوانین کتاب DGR با پست هوایی قابل حمل خواهند بود:
مواد مسری که صرفا در گروه B قرار بگیرند (UN3373) زمانی که طبق دستورالعمل بسته‌بندی شماره‌ی 650 بسته‌بندی شده باشند و یخ خشک هنگامی که به عنوان خنک‌کننده برای مواد مسری استفاده می‌شود.
مواد رادیواکتیو هنگامی که (ACTIVITY) از یک دهم محدودیت‌های تعیین شده برای بسته مستثنی‌شده تجاوز نکند.
نمونه‌‌های آزمایشگاهی بیماران، طبق مقررات کتاب و به‌شرطی که به‌طور صحیح طبقه‌بندی، بسته‌بندی و علامت‌گذاری شده باشند.
کالاهای خطرناک به صورت اموال شرکت هواپیمایی
کالاهای خطرناکی که حمل آن‌ها به صورت اموال شرکت هواپیمایی در هواپیما مجاز میباشد:
انواع اسپری (AEROSOLDS)، عطریات و ادوکلن‌ها، کبریت‌های بی‌خطر و فندک‌های با گاز مایع به استثناء فندک‌های گازی یکبار مصرف و فندک‌هایی که با کاهش فشار امکان نشت دارند که توسط شرکتهای هواپیمایی برای مصرف یا فروش در طول پرواز به داخل هواپیمایی مسافری برده می‌شوند.
یخ خشک که برای خنک نگه داشتن غذا و آشامیدنی پرواز در هواپیما حمل می‌شود.
کالا‌ها و موادی که جزء کالاهای خطرناک محسوب می‌شوند اما بر حسب نیازمندی‌های صلاحیت پرواز مربوطه و مقررات عملیاتی الزاما باید در داخل هواپیما وجود داشته باشند و یا مواردی که توسط دولت شرکت هواپیمایی بنا به احتیاجات خاصی مجاز شناخته می‌شوند. در هر حال کالا‌ها یا موادی که به عنوان جانشین برای موارد فوق‌الذکر حمل می‌شوند مشمول مقررات ویژه حمل کالاهای خطرناک هستند، مگر اینکه دولت شرکت هواپیمایی چیزی غیر از این را مجاز کرده باشد.
کالاهای خطرناک در مقادیر اندک پیش‌بینی‌های خاصی برای حمل مقادیر اندک کالاهای خطرناک به عنوان بار به عمل آمده است که آن‌ها را از رعایت قوانین و مقررات معمول کالاهای خطرناک مثل تهیه اسناد و مدارک لازم، برچسب‌های خطر و جداسازی هنگام بارگیری مستثنی می نماید. هر حادثه‌ای درمورد کالاهای خطرناک در مقادیر اندک مثل نشت یا ریزش محتویات را باید توسط پرسنل بار هواپیمایی و یا خدمات زمینی فرودگاه سریعا گزارش نمود، لذا به‌این قبیل بسته‌‌ها برچسب خاصی با حاشیه قرمز مورب برای شناسایی ساده‌تر الصاق می‌شود.
مواد رادیواکتیو در مقادیر اندک: بسته‌‌های حاوی مواد رادیواکتیو در مقادیر مستثنی‌شده حاوی مقادیر بسیار اندک از این مواد هستند به‌گونه‌ای که خطر بالقوه آن‌ها در هنگام حمل هوایی چندان قابل توجه نمی‌باشد. شرایطی برای تست این قبیل بسته‌‌ها وجود ندارد لذا باید در نظر داشت که‌این‌گونه بسته‌‌ها در صورت بروز هرگونه حادثه‌ای محتویات خود را آزاد می نمایند. سطح پرتوافکنی از هر نقطه‌ای از سطح این بسته‌‌ها نمی تواند بیش از 5M Sv/h باشد تا خبر قابل توجهی افراد را تهدید ننماید و فیلم‌های خام نیز در صورتی که در کنار این مواد قرار گیرند آسیبی نبینند. بسته‌‌های حاوی مواد رادیواکتیو در مقادیر مستثنی‌شده در گروه‌بندی مواد رادیواکتیو قرار نمی‌گیرند و نیازی هم به رعایت قوانین و مقررات مربوط به بسته‌بندی، علامت‌گذاری، برچسب‌گذاری و سایر مسئولیت‌های فرستنده، شرکت هواپیمایی، فهرست بسته‌‌ها و تست ندارند مگر شرایط مربوط به ثبت مقدار ناخالص، تکمیل اسناد و مدارک، بازرسی و شرایط برطرف کردن آلودگی و گزارش حوادث مربوط به کالاهای خطرناک.
لیست کالاهای خطرناک
کالاهای خطرناک به‌وسیله نام واقعی کالا و شماره‌ی سازمان ملل UN شناسایی می‌شوند. این نام‌ها و شماره‌‌ها بر اساس سیستم طبقه‌بندی سازمان ملل متحد به هر ماده یا کالایی اختصاص داده شده‌اند. در مواردی که هنوز یک شماره UN به یک ماده اختصاص داده نشده است، یک شماره شناسایی ID با سری 8000 به آن ماده اختصاص داده می‌شود.
در فصل چهارم کتاب مقررات کالاهای خطرناک یاتا فهرست الفبایی کلیه‌ی کالاهای خطرناک (حتی کالاهای خطرناکی که حمل آن‌ها با هواپیما ممنوع است) با اطلاعاتی از قبیل، شماره‌ی ID/UN، شماره‌ی کلاس یا بخش، برچسب‌های مورد نیاز، شرایط بسته‌بندی، حداکثر مقادیر مجاز در هواپیما‌های مسافری یا باری، پیش بینی‌های خاص و همچنین کد‌های اقدام در مواقع اضطراری ارائه شده است.
عدم وجود یک ماده یا کالا در لیست نباید به عنوان مجاز بودن حمل آن بدون توجه به این مقررات تلقی شود. گاهی اوقات، کالا‌هایی برای حمل ارائه می‌شوند که در لیست کالاهای خطرناک کتاب وجود ندارند. برای پوشش دادن چنین مواردی، تعدادی نام ژنریک در لیست در نظر گرفته شده است، که به گروهی از مواد مربوط می‌شود، مثل: Toxic Liquid,organic,n.o.s.not otherwise specified. در چنین مواردی ممکن است نام فنی ماده در پرانتز و بعد از نام واقعی کالا مورد نیاز باشد.
بسته‌بندی کالای خطرناک
کالاهای خطرناک باید در بسته‌بندی‌هائی با کیفیت مناسب قرار داده شوند به‌گونه‌ای که امکان نشت از هیچ بسته‌ای وجود نداشته باشد.
آن‌ها باید قابلیت تحمل شرایط طبیعی حمل و نقل هوایی شامل لرزش، تغییرات دما و رطوبت یا فشار را دارا باشند.
از نقطه نظر بسته‌بندی، کالاهای خطرناک، بسته به شدت و درجه‌ی خطری که دارند در یکی از گروه‌‌های بسته‌بندی زیر قرار می‌گیرند:
Packing Group I – high danger
Packing Group ii – medium danger
Packing Group iii – low danger
روش‌های بسته‌بندی کالاهای خطرناک
دو روش کلی بسته‌بندی وجود دارد. آن‌ها عبارتند از:
بسته‌بندی ترکیبی (COMBINATION PACKAGINGS)
این نوع بسته‌بندی از یک بسته‌بندی بیرونی Outer Packaging از جنس چوب، فیبر، پلاستیک یا فلز و یک بسته‌بندی درونی Inner Packagings از جنس فلز، پلاستیک، شیشه یا سفال که معمولا در مواد جذب‌کننده قرار داده می‌شوند، تشکیل می‌شود.
بسته‌بندی انفرادی (SINGEL PACKAGINGS)
این نوع بسته‌بندی نیازی به بسته‌بندی بیرونی برای محافظت نداشته و از جنس فولاد، آلومینیوم، پلاستیک یا سایر مواد مجاز ساخته می‌شوند. بشکه مثالی برای این مورد است.
انواع بسته‌بندی کالاهای خطرناک
1- UN Specification Packaging
این نوع بسته‌بندی‌ها باید برای حصول اطمینان از عدم نشت محتویات آن‌ها در شرایط نرمال حمل، تحت آزمایش‌های طراحی شده برای این منظور قرار بگیرند. مقاومت و شدت بسته‌بندی به درجه خطر محتویات آن که بر اساس Packing Group بیان می‌شود بستگی دارد. این نوع بسته‌بندی‌ها دارای علامت‌گذاری‌های UN خواهند بود.
2 - Limited Quantity Packaging
شرایط بسته‌بندی مقادیر محدود کالاهای خطرناک مبین این مطلب است که بسیاری از کالاهای خطرناک در مقادیر اندک دارای خطرات ناچیزی هستند، و لذا آن‌ها را می‌توان در بسته‌بندی‌های مناسب به شکلی کاملا ایمن حمل نمود. این نوع بسته‌بندی‌ها باید همان شرایط ساخت مورد نیاز بسته‌بندی‌های مورد اول را داشته باشند، ولی به جای آزمایش UN، آن‌ها باید قابلیت تحمل آزمایش سقوط از ارتفاع ½ متری (4 فوت) و آزمایش تحمل فشار برای مدت 24 ساعت را به‌گونه‌ای که در بخش 6 کتاب مقررات کالاهای خطرناک یاتا ذکر شده است را دارا باشند. چنین بسته‌بندی‌هایی باید دارای علامت Limited Quantity یا LTD.QTY باشند، تا نشان داده شود که دارای شرایط لازم در این زمینه هستند. برای کالاهای خطرناکی که حمل آن‌ها در مقادیر محدود شده مجاز میباشد دستورالعمل‌های بسته‌بندی Y مورد استفاده قرار می‌گیرند.
توجه: بسته‌بندی‌های مقادیر محدود به علامت‌گذاری مشخصات UN نیاز ندارند.
3- سایر انواع بسته‌بندی
دستورالعمل‌های بسته‌بندی خاصی به مشخصات بسته‌بندی UN نیاز ندارند. مثلا، برخی از کالاهای مصرفی می‌توانند در بسته‌بندی‌های طراحی شده برای خرده‌فروشی حمل شوند، به‌شرطی که بسته‌بندی آن‌ها مطابق با دستورالعمل بسته‌بندی شماره 910 کتاب باشد. همچنین دستورالعمل‌های بسته‌بندی شماره 805 و 904 را ببینید.
4- Overpacks
Overpackبسته‌بندی است که به‌وسیله‌ی یک فرستنده برای قرار دادن یک یا تعداد بیشتری بسته و شکل دادن یک بسته‌بندی واحد برای سهولت در هندلینگ و نگهداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. کالاهای خطرناک قرار گرفته در یک Overpack باید طبق مقررات به‌خوبی بسته‌بندی، علامت‌گذاری، برچسب‌گذاری شده و از وضعیت خوبی برخوردار باشند. این تعریف ظروف مخصوص بارگیری YLD را شامل نمی‌شود.
علامت‌گذاری جعبه‌‌های کالای خطرناک
فرستنده‌ی کالا مسئول علامت‌گذاری بسته‌‌های حاوی کالاهای خطرناک بر اساس مقررات مربوطه است. دو نوع علامت‌گذاری وجود دارد:
علامت‌گذاری‌هایی که نشان دهنده‌ی استفاده از یک بسته‌بندی معیین برای یک محموله هستند؛ شامل:
- نام واقعی کالا و شماره‌ی UN
- نام و آدرس کامل گیرنده و فرستنده.
علامت‌گذاری‌هایی که مشخص کننده‌ی طراحی یا مشخصات یک بسته‌بندی هستند نمونه‌ای از یک علامت‌گذاری مشخصات UN
مشخصات بسته‌بندی (UN):
UN: نماد بسته‌بندی سازمان ملل. این نماد بیانگر آن است که این بسته بر اساس مشخصات سازمان ملل طراحی، تولید و آزمایش شده است.
=4G کد نوع بسته‌بندی. 4G نشان دهنده‌ی یک جعبه فیبری است.
=X کد گروه بسته‌بندی. X می‌تواند برای گروه بسته‌بندی I, II, III استفاده شود.
Y می‌تواند برای گروه بسته‌بندی II , III استفاده شود، و Z را فقط می‌توان برای گروه بسته‌بندی III مورد استفاده قرار داد.
10= بیانگر حداکثر وزن ناخالص مجاز بسته است.
=S یعنی این بسته برای حمل جامدات و یا قرار دادن بسته‌بندی درونی INNER در آن استفاده می‌شود.
01= نشان دهنده سال تولید ظرف میباشد.
=USA نشان دهنده کشوری است که ظرف در آن تولید شده است.
=T7402 نام یا علامت شناسایی سازنده‌ی ظرف.
برچسب‌گذاری جعبه‌‌های کالای خطرناک
فرستنده‌ی کالا مسئول برچسب‌گذاری بسته‌‌های حاوی کالاهای خطرناک است.
شرکت هواپیمایی تنها مسئول الصاق برچسب‌هایی است که در طول حمل کنده شده و یا غیرقابل تشخیص باشند، میباشد.
انواع برچسب‌ها
برچسب‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1- برچسب‌های خطر HAZARD LABELS
برچسب‌های خطر به شکل لوزی و با حداقل ابعاد 100 در 100 میلیمتر روی کلیه‌ی بسته‌‌های حاوی کالاهای خطرناک الصاق می‌شوند. این برچسب‌ها نشان دهنده‌ی نوع خطر بسته هستند. اقلامی که دارای خطر فرعی یا جانبی نیز باشند علاوه بر این دارای برچسب یا برچسب‌های خطر ثانویه هم خواهند بود. در برچسب‌های خطر اولیه و ثانویه شماره‌ی کلاس یا بخش مربوطه در گوشه پایینی آن‌ها ذکر می‌شود.
توجه: گاهی اوقات به دلیل محدودیت ابعاد بسته ممکن است شرایط فوق قابل اجرا نباشند، اما به هر حال رعایت مورد سوم و چهارم الزامی است.
2- برچسب‌های خدماتی HANDLING LABELS
برخی از کالاهای خطرناک علاوه بر برچسب‌های خطر نیاز به برچسب‌های خدماتی نیز دارند چرا که‌این قبیل کالا‌ها را می بایستی با روش‌های خاصی بارگیری و حمل نمود. این برچسب‌ها عبارتند از:
3- برچسب "مواد مغناطیسی MAGNETIZED MATERIAL
توضیح: هر نوع ماده‌ای که هنگام بسته‌بندی برای حمل هوایی درای حوزه مغناطیسی به قدرت 0.159 آمپر بر متر (A/M (0.002 گوس GAUSS و یا بیشتر، از فاصله 2.1 متری از هر نقطه از سطح بسته باشد. این مواد روی جهت‌نما و قطب‌نمای هواپیما اثر می‌گذارند. مقررات بارگیری در هواپیما: کلیه‌ی بسته‌‌ها با برچسب مواد مغناطیسی را فقط در انبار عقب هواپیما بارگیری نمائید.
4- برچسب "حمل فقط با هواپیمای باری Cargo Aircraft Only (CAO)
توضیح: بسته‌‌هایی که روی آن‌ها برچسب DANGER (CARGO AIRCRAFT ONLY) با رنگ نارنجی وجود دارد را نباید در هواپیمای مسافری بارگیری کرد.
5- برچسب "تعیین جهت بسته PACKAGE ORIENTATION
به استثنا مایعات قابل اشتعال حاوی کمتر از 120 میلی‌لیتر در هر واحد، مواد مسری کمتر از 50 میلی‌لیتر در هر واحد و یا مواد رادیواکتیو، این برچسب می‌بایستی برای هر بسته‌ای که حاوی کالای خطرناک مایع باشد استفاده شود. این برچسب همچنین برای حیوان زنده و برخی کالاهای دیگر نیز استفاده می‌شود.
6- برچسب "مایعات سرمازا CRYOGENIC LIQUID
این برچسب باید علاوه بر برچسب خطر بخش 2.2 روی بسته‌‌های حاوی مایعات سرمازا الصاق شود. این برچسب گویای این نکته است که احتمال نشت گاز از منافذ خروجی وجود دارد. همچنین به دلیل سرمای فوق‌العاده زیاد این مواد آن‌ها را باید از حیوان زنده و تخم مرغ نطفه‌دار دور نگه داشت.
7- برچسب "دور از حرارت نگهداری شود Keep Away from Heat
این برچسب باید علاوه بر برچسب‌های خطر روی کلیه‌ی بسته‌‌های حاوی جامدات قابل اشتعال بخش 4.1 و پروکساید‌های آلی بخش 5.2 الصاق شوند. چنین بسته‌‌هایی باید دور از اشعه‌ی مستقیم خورشید و در مکانی خنک و با تهویه‌ی مناسب نگهداری شوند.
8- برچسب "مواد رادیواکتیو در مقادیر مستثنی‌شده Excepted packages of Radioactive
این برچسب باید به کلیه‌ی بسته‌‌های حاوی مواد رادیواکتیو در مقادیر مستثنی‌شده (اندک) الصاق شود.
9- برچسب "کالاهای خطرناک در مقادیر مستثنی‌شده Excepted packages of Radioactive
این برچسب باید به کلیه بسته‌‌های حاوی کالای خطر ناک در مقادیر مستثنی‌شده (اندک) الصاق شود.
مثالی از برچسب‌گذاری و علامت‌گذاری بسته‌‌ها
توجه: علامت‌گذاری‌ها و برچسب‌ها الزاما نباید همه در یک طرف بسته باشند. اما به هر حال شرایط زیر باید رعایت شوند:
برچسب‌ها در صورت کافی بودن ابعاد بسته باید در همان سمت و نزدیک نام واقعی کالا الصاق شوند.
برچسب‌ها باید در کنار آدرس فرستنده یا گیرنده الصاق شوند.
برچسب‌های خطر ثانویه، در صورت لزوم، باید در کنار برچسب‌های خطر اولیه الصاق شوند.
زمانی که یک برچسب (Cargo Aircraft Only) مورد نیاز است، این برچسب باید در کنار برچسب‌های خطر الصاق شود.
زمانی که برچسب "این سو به بالا" مورد نیاز است، حداقل دو عدد از این برچسب‌ها باید استفاده شود. برچسب‌ها باید در دو طرف مخالف و به شکلی که فلش آن نشان دهنده‌ی جهت صحیح باشد الصاق شوند.
زمانی که وزن خالص و یا وزن ناخالص کالاهای خطرناک باید روی بسته ذکر شود، این وزن باید در کنار نام واقعی کالا ثبت شود.
توجه: گاهی اوقات به دلیل ابعاد بسته‌‌ها ممکن است برخی از شرایط فوق رعایت نشوند. علامت‌گذاری‌های مشخصات UN مستقلا به‌وسیله شرکت سازنده و یا تست‌کننده ثبت می‌شوند و ممکن است در سمت‌های مختلف ظاهر شوند.
جدول تگ‌ها و فرم‌ها و فیلم‌های آموزشی کالای خطرناک
جهت استحضار صادرکنندگان محترم، کلاس‌های کالاهای خطرناک به همراه برچسب قابل دانلود (با کیفیت چاپ) به شرح جدول زیر میباشد:
| توضیح | کلاس | |
|---|---|---|
| مواد منفجره | 1 |
|
| باروت | 1-1 |
|
| ترکیبات نیتراتی | 1-2 |
|
| ترکیبات نیتروژنی | 1-3 |
|
| ترکیبات کلرور‌ها | 1-4 |
|
| سوزاننده‌‌ها | 1-5 |
|
| مهمات | 1-6 |
|
| گاز‌های قابل اشتعال | 2 |
|
| گاز‌های سمی | 2 |
|
| گاز‌های غیرقابل اشتعال و غیرسمی | 2 |
|
| مایعات قابل اشتعال | 3 |
|
| جامدات خطرناک | 4 |
|
| خود احتراق | 4 |
|
| خطرناک در هنگام رطوبت | 4 |
|
| مواد اکسیدکننده | 5-1 |
|
| پروکسید‌های آلی | 5-2 |
|
| مواد سمی | 6 |
|
| مواد عفونی | 6 |
|
| مواد رادیواکتیویته 1 | 7 |
|
| مواد رادیواکتیویته 2 | 7 |
|
| مواد رادیواکتیویته 3 | 7 |
|
| مواد رادیواکتیویته | 7 |
|
| مواد خورنده | 8 |
|
| کالاهای خطرناک غیره | 9 |
|
جدول سایر تگ‌ها و فرم اظهارنامه‌ی کالای خطرناک
دیگر برچسب‌های مربوط به کالاهای خطرناک و همچنین فرم اظهارنامه‌ی فرستنده‌ی کالای خطرناک برای دانلود با کیفیت چاپ در جدول زیر موجود میباشد:
| نام برچسب | ||
|---|---|---|
| یخ خشک 1 |
|
|
| یخ خشک 2 |
|
|
| حمل فقط با هواپیمای باری |
|
|
| مایع (Cryogenic Liquid) |
|
|
| نگهداری دور از حرارت |
|
|
| محدودیت تعداد |
|
|
| باتری لیتیوم |
|
|
| ماده‌ی مغناطیسی |
|
|
| از این طرف بلند شود |
|
|
| فرم اظهارنامه‌ی کالای خطرناک |
|
کلاس 1: مواد منفجره EXPLOSIVES
مواد منفجره: یک ماده به‌صورت مایع یا جامد (ترکیبی از مواد) که قادر است با فعل و انفعالات شیمیایی درونی خود، گاز با آنچنان سرعت، دما و فشاری تولید نماید که به محیط اطراف خود خسارت وارد نماید، شامل مواد آتش‌بازی، حتی زمانی که از خود گازی آزاد نکنند. یک ماده که خود جزء مواد منفجره نمی‌باشد اما بتواند فضا و شرایط یک انفجار را از طریق گاز، بخار یا گرد شکل دهد شامل این تعریف نمی‌شود. مواد منفجره جهت نگهداری یا حمل بر حسب ماهیت و طبیعت خطری دارند که به یکی از 13 گروه‌‌های همخوان تعیین و به 6 بخش تقسیم می‌شوند. گروه‌همخوان یک ماده‌ی منفجره به صورت یک حرف پس از شماره‌ی بخش آن مشخص می‌شود. به دلیل خطرات آشکاری که این مواد دارند، اغلب مواد منفجره مانند مواد منفجره‌ای که در بخش‌های (1.1), (1.2), (1.3), (1.4F) ,(1.5) , (1.6) قرار دارند برای حمل هوایی پذیرفته نمی‌شوند. به‌طور کلی تنها مواد منفجره بخش (1.4S) برای حمل هواپیمایی مسافری مجاز می‌باشند. مواد منفجره بخش‌های G), (4B), (1.4C) , (1.4D) , (1.4E) 1.4) فقط با هواپیمای باری قابل حمل می‌باشند. مثال‌ها: مهمات، انواع بمب، انواع نارنجک، انواع فشنگ، دینامیت، باروت، انواع مین و وسایل آتش‌بازی. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد استثنائات، پرسنل شرکت آریان آسمان تماس حاصل نمایید.
کلاس 2: گاز‌ها (Gasses)
گاز ماده‌ای است که:
در دمای 50 درجه سانتیگراد دارای فشار بخار بیش از 300 کیلو پاسکال (43.5 پوند بر اینچ مربع) باشد یا
در دمای 2 درجه سانتیگراد در فشار استاندارد 101.3 کیلو پاسکال (14.7 پوند بر اینچ مربع) کاملا به حالت گاز باشد. حمل یک گاز براساس وضعیت فیزیکی آن (که به یکی از اشکال زیر) تعیین می‌شود:
گاز فشرده‌شده (COMPRESSED GAS): یک گاز (غیر از در محلول) که هنگامی که آن‌را برای حمل به‌صورت تحت فشار در ظرف قرار می‌دهند در دمای 20 درجه سانتیگراد کاملا به‌صورت گاز باشد.
گاز مایع (LIQUIFIED GAS): گازی که هنگام قراردادن در ظرف در دمای 20 درجه سانتیگراد تا حدودی PARTALLY مایع باشد.
گاز مایع سرمازا: (REFRIGERATED LIQUEFID GAS): گازی که هنگام قراردادن در ظرف برای حمل به‌دلیل دمای پایینی که دارد تا حدودی مایع باشد.
گاز در محلول (GAS IN SOLUTION): گاز فشرده شده که هنگام قراردادن در ظرف برای حمل در یک حلال حل می‌شود. این کلاس شامل گاز‌های فشرده‌شده، گاز‌های مایع، گاز‌های در محلول، گاز‌های مایع سرمازا، مخلوط‌هایی از یک یا چند با بخار یا بخارات مواد سایر کلاس‌ها، کالاهای شارژ شده با گاز، TELLURIUM HEXAFLUORIDE و اسپری‌ها AEROSOLS می‌شود. مواد کلاس 2 بر اساس خطر اولیه‌ی گاز در طول حمل به 3 بخش تقسیم می‌شوند:
بخش 2.1: گاز‌های فشرده‌ی قابل اشتعال (Flammable Gas- RFG) شامل هر گونه گاز فشرده که وقتی با هوا به نسبت معینی (13% و یا کمتر از نظر حجم) مخلوط شوند، تشکیل یک مخلوط قابل اشتعال را می‌دهند. مانند بوتان، هیدروژن، پروپین، که همگی این‌ها فقط با هواپیمای باری قابل حمل هستند.
بخش 2.2: گاز‌های فشرده‌ی غیر سمی غیرقابل اشتعال (Non Flammable Gas- RNG) هر نوع گاز غیر سمی غیرقابل اشتعال مانند کپسول‌های اطفای حریق، دی‌اکسید کربن، هوای فشرده، نئون، هلیوم، اکسیژن یا نیتروژن.
بخش 2.3: گاز‌های سمی (Toxic Gas- RPG) حمل هوایی گاز‌های سمی مانند گاز خردل، معمولا با یک استثناء، غیرمجاز میباشد. برای اطلاعات بیشتر با پرسنل شرکت آریان آسمان تماس حاصل نمایید.
کلاس 3: مایعات قابل اشتعال FLAMMABLE LIQUID - RFL
مایعات قابل اشتعال به مایعاتی اطلاق می‌شود که نقطه اشتعال آن‌ها پایین‌تر از 60.5 درجه سانتیگراد (141 درجه فارن‌هایت) باشد. مایعات قابل اشتعال از خود بخاراتی متصاعد می‌نمایند که در صورت قرار گرفتن در کنار منبع حرارت یا جرقه قابل اشتعال خواهند بود. مانند استون، اتر، الکل، بنزین، نفت، مایعات ضد یخ، رنگ، ترکیبات ضد انجماد، دارو، عطریات و ادوکلن، انواع پولیش، ترکیبات پاک‌کننده، جوهر.
کلاس 4: جامدات قابل اشتغال FLAMMABLE SOLID
کلاس 4 به 3 بخش به صورت زیر تقسیم می‌شود:
بخش 4.1: جامدات قابل اشتعال (FLAMMABLE SOLID –RFS) مواد جامدی که در کلاس مواد منفجره قرار ندارند و قابلیت اشتعال داشته و یا از طریق اصطکاک ایجاد اشتعال نمایند.
بخش 4.2: موادی که به‌خودی خود آتش‌زا هستند (SPONTANEOUSLY COMBUSTIBLE – RSC) موادی که در هنگام حمل و نقل و یا در تماس با هوا به‌خودی خود دمای آن‌ها افزایش یافته و آماده اشتعال می‌شوند.
بخش 4.3: موادی که در تماس با آب خطرناک می‌شوند (FLAMMABLE WHEN WET – RFW) موادی که در تماس با آب، گاز‌های قابل اشتعال متصاعد میکنند و یا در صورت داشتن فعل و انفعال با آب به‌صورت به‌خودی خود قابل اشتعال در آمده و یا گاز‌های قابل اشتعال به مقادیر زیاد و خطرناک تولید می‌نمایند.
کلاس 5: مواد اکسیدکننده و پروکساید آلی OXIDISER &ORGANIC PEROXIDE
کلاس 5 به 2 بخش به‌صورت زیر تقسیم می‌شود: بخش 5.1: اکسیدکننده‌‌ها (OXIDIZER – ROX)
اکسیدکننده‌‌ها موادی هستند که خودشان الزما قابل اشتعال نمی‌باشند اما به‌طور کلی ممکن است با ایجاد اکسیژن موجب اشتعال سایر مواد شوند.
بخش5.2: پروکساید آلی(ORGANIC PEROXIDEB- ROP) مواد آلی (مایع و جامد) که به‌سرعت قابل احتراق بوده و از طریق اصطکاک، جذب رطوب و یا واکنش‌های شیمیایی ایجاد احتراق می‌نمایند.
کلاس 6: مواد سمی و مسری INFECTIOUS AND TOXIC SUBSTANCES
کلاس 6 به 2 بخش به‌صورت زیر تقسیم می‌شود:
بخش 6.1: مواد سمی (-SUBSTANCE-RPB(TOXIC)) مواد سمی. کلیه‌ی موادی که می‌توانند در صورت بلعیده شدن، استنشاق و یا تماس با پوست بدن موجب مرگ، جراحت و یا صدمه زدن به سلامتی شوند. به‌وسیله معیار‌های LD50، LC50 می‌توان تعیین کرد که یک ماده RPE,RHF و یا غیر سمی میباشد.
بخش 6.2: مواد مسری (INFECTIOUS SUBSTANCE - RIS) مواد حاوی میکروارگانیزم‌های زنده یا ترکیبات سمی آن‌ها که می‌توانند موجب بیماری انسان یا حیوان زنده شوند.
کلاس 7: مواد رادیواکتیو RADIOACTIVE MATERIAL
مواد رادیواکتیو موادی هستند که به‌طور پیوسته و بی اختیار پرتو‌های معینی (پرتو‌های یونیزه‌کننده) را منتشر میکنند که‌این پرتوافکنی برای سلامتی انسان حیوان زنده مضر بوده و همچنین تاثیر نامطلوبی روی برخی از کالا‌ها مانند فیلم‌های خام عکاسی یا فیلم‌های X-RAY می‌گذرد. میزان پرتوافکنی مواد رادیواکتیو را با هیچ یک از حواس پنجگانه انسان نمی‌توان اندازه‌گیری کرد ولی با استفاده از وسایل و امکانات خاصی می‌توان آن‌ها را مشخص و اندازه‌گیری نمود. خطرات اصلی مواد رادیواکتیو عبارتند از:
الف) آلودگی: که ناشی از تماس مستقیم با مواد رادیواکتیو است،
ب) تشعشع: که ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه‌‌های آلفا، بتا و گاما، که مواد رادیواکتیو منتشر میکنند میباشد. بسته‌بندی‌های مواد رادیواکتیو به‌گونه‌ای طراحی و تست می‌شوند که مانع از نشت آن (جلوگیری از آلودگی) شده و میزان تشعشع بیرونی آن‌را به مقادیر مجاز سطح ایمن کاهش می‌دهند.
واحد‌ها ی اندازه‌گیری: فعالیت (ACTIVITY): فعالیت اساسا یک واحد اندازه‌گیری مقدار مواد رادیواکتیو است و برای تعیین مقدار موادی ممکن است در یک بسته حمل شود به کار میرود و با واحد BECQUEREL در گرم بیان می‌شود. ترانسپورت ایندکس (TI): ترانسپورت ایندکس مبنایی را برای حمل‌کنندگان در مورد جداسازی مواد رادیواکتیو از اشخاص، حیوانات فیلم‌های خام و سایر محمولات رادیواکتیو فراهم می‌نماید. رعایت فاصله و جداسازی، خطر قرار گرفتن مردم و کارکنان حمل و نقل را در معرض تشعشع هنگام نگهداری یا حمل و نقل، محدود خواهد کرد. ترانسپورت ایندکس معمولا در مورد مواد رادیواکتیو گروه 2 و 3 بیان می‌شود و عبارت است از میزان تشعشع اندازه‌گیری شده از فاصلهی یک متری از سطح بسته حاوی مواد رادیواکتیو به در ساعت (ضربدر عدد 100) به عبارت دیگر ترانسپورت ایندکس نشان‌دهنده‌ی بالاترین میزان پرتوی است که می‌تواند توسط یک فرد که برای مدت یک ساعت در فاصلهی یک متری از سطح بسته حاوی مواد رادیواکتیو قرار داشته دریافت شود.
کلاس 8: مواد خورنده Corrosive Material-RCM
این مواد در صورت تماس با پوست بدن انسان یا فلز موجب صدمات شدیدی خواهند شد، همچنین بخارات و گاز‌های ناشی از این مواد می‌تواند موجب آزار و یا صدمه دیدن چشم‌ها، گلو، مجاری بینی و... شود.
این مواد همچنین می‌توانند باعث خوردگی سازه‌ی هواپیما و صدمه دیدن سایر بار‌ها شوند. مانند: مایعات و جامدات خورنده، اسید فورمیک، باطری‌ها، ضدعفونی‌کننده‌‌های خورنده، ترکیبات پاک‌کننده، ترکیبات ضد زنگ، اسید‌های مایع، اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک.
کلاس 9: کالاهای خطرناک متفرقه RMD
موادی که حمل و نقل هوایی آن‌ها خطراتی را در بر دارد که در هیچ یک از کلاس‌های گفته شده قبلی قرار نداشته باشد. شامل:
(RMD)کالاهای خطرناک متفرقه: مانند قایق‌های نجات بادی، وسایل نقلیه موتوری، صندلی‌های چرخ‌دار الکتریکی.
(ICE)دی‌اکسید کربن، جامد / یخ خشک: یخ خشک با دمای منهای 79 درجه سانتیگراد به‌دلیل تولید گاز سنگین‌تر از هوا در صورت قرار گرفتن در فضای بسته ممکن است موجب خفگی شود.
(RSB)دانه‌‌های پلیمری: محصولات نیمه فرآورده برای ساخت مواد پلی‌استری این مواد هنگام حمل و نقل در مقادیر زیاد، تولید گاز‌های قابل اشتعال نموده و خطرناک می‌شوند. حداکثر وزن مجاز در انبارهای هواپیما که قابلیت دسترسی در طول پرواز را ندارند 100 کیلوگرم است.
: (MAG)مواد مغناطیسی
اتومبیل و......